{"id":8754,"date":"2025-03-25T18:20:16","date_gmt":"2025-03-25T18:20:16","guid":{"rendered":"https:\/\/archiwumwolnosci.pl\/?p=8754"},"modified":"2025-03-25T18:41:27","modified_gmt":"2025-03-25T18:41:27","slug":"premysl-sobotka","status":"publish","type":"post","link":"https:\/\/archiwumwolnosci.pl\/it\/premysl-sobotka\/","title":{"rendered":"P\u0159emysl Sobotka"},"content":{"rendered":"

[foto: P<\/em>\u0159emysl  Sobotka, 2024 r. \u0179<\/em>r\u00f3d\u0142o: <\/em> Post Bellum, archiv Pam\u011bti n\u00e1roda<\/em>.<\/em> <\/em>]<\/p>\n\n\n\n

Powinni\u015bmy wsp\u00f3lnie zmusi\u0107 Bruksel\u0119 do normalnego my\u015blenia<\/strong><\/p>\n\n\n\n

Rozmowa z P\u0159emyslem Sobotk\u0105, by\u0142ym przewodnicz\u0105cym Senatu Republiki Czeskiej<\/strong><\/p>\n\n\n\n

P<\/em>\u0159emysl  Sobotka <\/em>(ur. 1944) \u2013 czeski lekarz, polityk. Po rozpocz\u0119ciu  okupacji Czechos\u0142owacji przez wojska Uk\u0142adu Warszawskiego, 21 sierpnia 1968 jako m\u0142ody sta\u017cem lekarz w szpitalu miasta Liberec opatrywa\u0142 rannych w masakrze dokonanej w tym mie\u015bcie przez sowieckie  wojsko. W latach 1996-2016 by\u0142 senatorem z ramienia Obywatelskiej Partii Demokratycznej (ODS), a w  latach 2004-2010 pe\u0142ni\u0142 funkcj\u0119 przewodnicz\u0105cego Izby Wy\u017cszej Parlamentu Czech. Wielokrotny  uczestnik konferencji Europa Karpat. <\/em> Odznaczony Krzy\u017cem Kawalerskim Orderu Zas\u0142ugi Rzeczypospolitej Polskiej za donios\u0142y wk\u0142ad w rozw\u00f3j stosunk\u00f3w polsko-czeskich (2016).<\/em><\/em><\/p>\n\n\n\n

Lucie Szymanowska:<\/strong> Pan wyrasta\u0142 w mie\u015bcie Liberec, w p\u00f3\u0142nocnych Czechach, po\u0142o\u017conym blisko polskiej granicy. W czasach komunizmu nie by\u0142o \u0142atwo t\u0119 granic\u0119 przekroczy\u0107,  ale jednak zapytam: jak Pan \u201epo s\u0105siedzku\u201d postrzega\u0142  Polsk\u0119 i Solidarno\u015b\u0107 przed 1989 rokiem?<\/em><\/p>\n\n\n\n

P\u0159emysl Sobotka: <\/strong>Mia\u0142em o Polsce i Solidarno\u015bci tylko wyrywkowe informacje. Podziwia\u0142em odwag\u0119 Polak\u00f3w \u2013 maj\u0105 j\u0105 w swoim DNA – w walce z komunistami. Dotkn\u0105\u0142 nas oczywi\u015bcie stan wojenny, granica by\u0142a   praktycznie nieprzekraczalna, czego do\u015bwiadczyli\u015bmy z \u017con\u0105 osobi\u015bcie. Mia\u0142o to miejsce  na Drodze Przyja\u017ani Polsko-Czeskiej w Karkonoszach, ma\u0142\u017conka przy schronisku Ob\u0159\u00ed bouda posz\u0142a na skr\u00f3ty, a \u017co\u0142nierz wyci\u0105gn\u0105\u0142 karabin maszynowy m\u00f3wi\u0105c, \u017ce b\u0119dzie strzela\u0142.  To by\u0142o bardzo nieprzyjemne.  Innym razem wybrali\u015bmy si\u0119 tam z krewnymi z Anglii, a dzieci dosta\u0142y  zakaz odzywania si\u0119 po angielsku, aby unikn\u0105\u0107 konfliktowych sytuacji. Po prostu by\u0142y to niedobre czasy.<\/p>\n\n\n\n

Studiowa\u0142 Pan medycyn\u0119 w Pradze, podczas Praskiej Wiosny, kt\u00f3ra by\u0142a w Czechos\u0142owacji czasem nadziei. Po  nastaniu okupacji w 1968 roku nast\u0105pi\u0142o nie tylko za\u0142amanie polityczne, ale tak\u017ce mentalny kryzys w spo\u0142ecze\u0144stwie. Czy Pan postrzega\u0142 te wydarzenia jako przejaw krucho\u015bci naszej geopolitycznej sytuacji? Czy uwa\u017ca Pan, \u017ce Europa \u015arodkowa stale ma status \u201estrefy buforowej\u201d?<\/em><\/p>\n\n\n\n

Praska Wiosna by\u0142a pi\u0119knym okresem, wci\u0105\u017c jeszcze \u017cy\u0142o wielu ludzi, kt\u00f3rzy do\u015bwiadczyli przedwojennej demokracji i zacz\u0119li si\u0119 oni ponownie publicznie anga\u017cowa\u0107, a my, jako m\u0142odzi ludzie, do\u0142\u0105czyli\u015bmy do nich. Niestety, okupacja 21 sierpnia 1968 roku po\u0142o\u017cy\u0142a kres wszystkiemu. Tak to jest, komuni\u015bci pozostan\u0105 zawsze komunistami. W sierpniu 1968 w Libercu jako m\u0142ody chirurg, trzy tygodnie po rozpocz\u0119ciu praktyki w szpitalu  do\u015bwiadczy\u0142em, czym jest chirurgia wojenna.  By\u0142o to przera\u017caj\u0105ce do\u015bwiadczenie dla wszystkich. W Libercu Rosjanie otworzyli ogie\u0144 do protestuj\u0105cych przeciwko inwazji, wjechali czo\u0142giem w t\u0142um: dziewi\u0119\u0107 os\u00f3b zabitych i prawie pi\u0119\u0107dziesi\u0105t rannych. Przypadkowo by\u0142 wtedy w Libercu V\u00e1clav Havel, zatrzyma\u0142 si\u0119 tam na tydzie\u0144, wyda\u0142 o\u015bwiadczenie dla PEN Clubu. Ja na 1 wrze\u015bnia 1968 roku dosta\u0142em wezwanie do wojska.  W\u015br\u00f3d oficer\u00f3w panowa\u0142o w\u00f3wczas ogromne zdenerwowanie. Nikt nie wiedzia\u0142, co b\u0119dzie dalej. Zosta\u0142em lekarzem garnizonowym, mia\u0142em zatem wzgl\u0119dny spok\u00f3j.<\/p>\n\n\n\n

Wnioski z wiosny 1968 roku i z sierpniowej okupacji by\u0142y dla mnie jasne. Komuni\u015bci s\u0105 przest\u0119pcami i za nic maj\u0105 ludzi, tylko pewna s\u0142abo\u015b\u0107 partyjnego przew\u00f3dcy Alexandra Dub\u010deka pozwoli\u0142a nam troch\u0119 pooddycha\u0107 \u015bwie\u017cszym powietrzem, jednak szybko si\u0119 to sko\u0144czy\u0142o. Wsz\u0119dzie w Europie \u015arodkowej komuni\u015bci przykr\u0119cili \u015brub\u0119 i przez nast\u0119pne dwadzie\u015bcia lat ludzie \u017cyli w strachu. Wyj\u0105tkiem by\u0142a Charta 77 w Czechos\u0142owacji i Solidarno\u015b\u0107 w Polsce.  Ca\u0142e nasze spo\u0142ecze\u0144stwo si\u0119 przygarbi\u0142o i uciek\u0142o w  prywatny \u015bwiat,  na swoje weekendowe dzia\u0142ki, dacze czy raczej chalupy, jak si\u0119 u nas m\u00f3wi. Prawie nikt nie rozmawia\u0142 o polityce, dzia\u0142a\u0142a cenzura, informacje wy\u0142apywali\u015bmy z Wolnej Europy i z G\u0142osu Ameryki. Po prostu dziwne i raczej smutne \u017cycie.<\/p>\n\n\n\n

Kilkakrotnie   uczestniczy\u0142  Pan w konferencji Europa Karpat. Jej motto – \u201eJak wolni z wolnymi, r\u00f3wni z r\u00f3wnymi\u201d – nawi\u0105zuje do drugiej, po brytyjskiej,  najd\u0142u\u017cej trwaj\u0105cej unii w Europie – do Rzeczpospolitej Obojga Narod\u00f3w, kiedy to obj\u0119te ni\u0105 narody Europy \u015arodkowej \u017cy\u0142y  obok siebie w warunkach demokracji parlamentarnej. Jak postrzega Pan dzisiejsze stosunki polsko-czeskie i \u015brodkowoeuropejskie oraz jakie widzi Pan mo\u017cliwo\u015bci wsp\u00f3\u0142pracy w regionie?<\/em><\/p>\n\n\n\n

Konferencja Europa Karpat by\u0142a i nadal jest bardzo dobr\u0105 okazj\u0105 do wymiany pogl\u0105d\u00f3w na temat polityki zagranicznej, a zw\u0142aszcza na temat mo\u017cliwej – moim zdaniem wr\u0119cz koniecznej – wsp\u00f3\u0142pracy mi\u0119dzy krajami, kt\u00f3re znajdowa\u0142y si\u0119 pod w\u0142adaniem Moskwy. Tylko dzi\u0119ki wsp\u00f3\u0142pracy naszych kraj\u00f3w mo\u017cemy wywiera\u0107 presj\u0119 na czasami bezsensowne podej\u015bcie kraj\u00f3w zachodnich, kt\u00f3re nigdy nie zazna\u0142y, jak straszne by\u0142o \u201ebudowanie\u201d socjalizmu pod moskiewskim nadzorem. Dwustronne stosunki z Polsk\u0105 uwa\u017cam za nasz  priorytet, \u0142\u0105czy nas pod wieloma wzgl\u0119dami wsp\u00f3lna historia i wi\u0105\u017c\u0105ce si\u0119 z ni\u0105 dobre, ale r\u00f3wnie\u017c trudne  do\u015bwiadczenia.<\/p>\n\n\n\n

W jednym ze swoich wyst\u0105pie\u0144 okre\u015bli\u0142 Pan Uni\u0119 Europejsk\u0105 jako wyj\u0105tkowy projekt, kt\u00f3rego pierwotn\u0105 ide\u0105 jest silna Europa tworzona przez wolna pa\u0144stwa. W tym kontek\u015bcie m\u00f3wi\u0142 Pan o potrzebie obrony suwerenno\u015bci narodowej w czasach, kiedy w Unii pojawi\u0142yby  si\u0119 tendencje do jej ograniczania. Czy dostrzega Pan takie tendencje w dzisiejszej Unii? Je\u015bli tak, to jakie s\u0105 szanse na skuteczne przeciwdzia\u0142anie im?<\/em><\/p>\n\n\n\n

Bardzo si\u0119 cieszy\u0142em, kiedy do\u0142\u0105czyli\u015bmy do Unii Europejskiej, ale niestety od 2004 roku Unia znacznie si\u0119 zmieni\u0142a i staje si\u0119 superpa\u0144stwem kontrolowanym przez pseudorz\u0105d w Brukseli. System dotacji jest wykorzystywany do wywierania presji na poszczeg\u00f3lne kraje, gospodarka staje si\u0119 coraz bardziej regulowana, a to droga donik\u0105d.  Green Deal  i zwi\u0105zane z nim  dyrektywy mo\u017ce pierwotnie nawet by\u0142y dobrym pomys\u0142em, obecnie  jednak ogranicza on rozw\u00f3j gospodarczy, niszczy energetyk\u0119, a w wyniku tego  praktycznie wszystko dro\u017ceje.  To si\u0119 odbija na \u017cyciu zwyk\u0142ych ludzi. Zielona energia to szkodliwa mantra.  Europa nota bene produkuje 5-7% gazu CO2. Reszta \u015bwiata, g\u0142\u00f3wnie Rosja, Chiny, Azja i inni, cierpliwie wyczekuj\u0105, kiedy si\u0119 europejska gospodarka za\u0142amie.<\/p>\n\n\n\n

Dlatego musimy ze sob\u0105 intensywnie wsp\u00f3\u0142pracowa\u0107 i zmusi\u0107 Bruksel\u0119 do powrotu do normalnego my\u015blenia. Poza tym jest tu kwestia migracji,  a zw\u0142aszcza walka z nielegaln\u0105 migracj\u0105 – to kolejne ogromne zadanie. Musimy chroni\u0107 zewn\u0119trzne granice strefy Schengen, w przeciwnym razie pewnego dnia obudzimy si\u0119 i  oka\u017ce si\u0119, \u017ce w wielu krajach Unii Europejskiej obowi\u0105zuje prawo szariatu. B\u0142\u0105d kanclerz Merkel musi zosta\u0107 naprawiony, w\u0142\u0105cznie z tym, \u017ce zostanie przeprowadzona repatriacj\u0105 os\u00f3b nie chc\u0105cych uzna\u0107, \u017ce Europa opiera si\u0119 na chrze\u015bcija\u0144sko-\u017cydowskich korzeniach i \u017ce demokracja jest nienaruszalna.<\/p>\n\n\n\n

Pan kandydowa\u0142 w pierwszych bezpo\u015brednich wyborach prezydenckich w Czechach w 2013 roku. Jakie s\u0105 Pana zdaniem najwa\u017cniejsze cechy polityka ubiegaj\u0105cego si\u0119 o prezydentur\u0119 w tej cz\u0119\u015bci Europy?<\/em><\/p>\n\n\n\n

Wybory prezydenckie powinny wy\u0142oni\u0107 prezydenta, kt\u00f3ry przede wszystkim dba o sw\u00f3j kraj i kt\u00f3ry b\u0119dzie wsp\u00f3\u0142pracowa\u0142 z s\u0105siednimi krajami – bez populizmu, po prostu racjonalnie.<\/p>\n\n\n\n

Warszawa-Liberec, 19 marca 2025<\/p>\n\n\n\n

\"\"<\/a><\/figure>\n\n\n\n

P<\/em>\u0159emysl  Sobotka podczas panelu dyskusyjnego Konferencji Europa Karpat nt. wsp\u00f3\u0142pracy V4, Krynica, 7 wrzesie\u0144 2016. \u0179<\/em>r\u00f3d\u0142o: sejm.gov.pl. Autor zdj\u0119cia: Pawe\u0142 Kula<\/em><\/p>\n\n\n

\n
\"\"<\/a><\/figure><\/div>\n\n\n

P\u0159emysl\u00a0 Sobotka (pierwszy z prawej) podczas panelu dyskusyjnego Konferencji Europa Karpa,t Krynica, 7 wrzesie\u0144 2016. Fot. z archiwum M. Kuchci\u0144skiego<\/em><\/p>\n\n\n

\n
\"\"<\/a><\/figure><\/div>\n\n\n

P<\/em>\u0159emysl  Sobotka (po prawej) na demonstracji podczas Aksamitnej Rewolucji 1989, przed ratuszem miasta Liberec, 23.11.1989 \u0179<\/em>r\u00f3d\u0142o: <\/em> Post Bellum, archiv Pam\u011bti n\u00e1roda<\/em><\/p>","protected":false},"excerpt":{"rendered":"

[foto: P\u0159emysl  Sobotka, 2024 r. \u0179r\u00f3d\u0142o:  Post Bellum, archiv Pam\u011bti n\u00e1roda. ] Powinni\u015bmy wsp\u00f3lnie zmusi\u0107 Bruksel\u0119 do normalnego my\u015blenia Rozmowa z P\u0159emyslem Sobotk\u0105, by\u0142ym przewodnicz\u0105cym Senatu Republiki Czeskiej P\u0159emysl  Sobotka (ur. 1944) \u2013 czeski lekarz, polityk. Po rozpocz\u0119ciu  okupacji Czechos\u0142owacji przez wojska Uk\u0142adu Warszawskiego, 21 sierpnia 1968 jako m\u0142ody sta\u017cem lekarz w szpitalu miasta Liberec opatrywa\u0142 […]<\/p>","protected":false},"author":4,"featured_media":8759,"comment_status":"open","ping_status":"open","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"footnotes":""},"categories":[86,88],"tags":[],"_links":{"self":[{"href":"https:\/\/archiwumwolnosci.pl\/it\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/8754"}],"collection":[{"href":"https:\/\/archiwumwolnosci.pl\/it\/wp-json\/wp\/v2\/posts"}],"about":[{"href":"https:\/\/archiwumwolnosci.pl\/it\/wp-json\/wp\/v2\/types\/post"}],"author":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/archiwumwolnosci.pl\/it\/wp-json\/wp\/v2\/users\/4"}],"replies":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/archiwumwolnosci.pl\/it\/wp-json\/wp\/v2\/comments?post=8754"}],"version-history":[{"count":3,"href":"https:\/\/archiwumwolnosci.pl\/it\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/8754\/revisions"}],"predecessor-version":[{"id":8766,"href":"https:\/\/archiwumwolnosci.pl\/it\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/8754\/revisions\/8766"}],"wp:featuredmedia":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/archiwumwolnosci.pl\/it\/wp-json\/wp\/v2\/media\/8759"}],"wp:attachment":[{"href":"https:\/\/archiwumwolnosci.pl\/it\/wp-json\/wp\/v2\/media?parent=8754"}],"wp:term":[{"taxonomy":"category","embeddable":true,"href":"https:\/\/archiwumwolnosci.pl\/it\/wp-json\/wp\/v2\/categories?post=8754"},{"taxonomy":"post_tag","embeddable":true,"href":"https:\/\/archiwumwolnosci.pl\/it\/wp-json\/wp\/v2\/tags?post=8754"}],"curies":[{"name":"wp","href":"https:\/\/api.w.org\/{rel}","templated":true}]}}